تب دانگی از دسته بیماری های ویروسی است که علت انتقال آن پشه آئدس می باشد، این بیماری با نام های تب زرد، تب استخوان شکن، تب دانگ و یا تب دنگ نیز شناخته می شود، با توجه اسناد متشر شده در وبسایت بهداشت جهانی WHO حدود 100 تا 400 میلیون نفر در سال مبتلا به این بیماری می شوند، شیوع بیماری ویروسی دانگ از شبه قاره هند و بیشتر از کشور های کامبوج، مالزی، فیلیپین، بنگلادش، نپال، سری لانکا و گاه میانمار یا برمه ایجاد شده است اما با توجه به اینکه برخی از بازرگانان و تاجران به همراه مسافران به این مناطق سفر داشته اند با خود پشه های ناقل ویروس دانگ را به حاشیه خلیج فارس آورده اند و سبب شیوع بیماری دانگ شده اند، از حدود 2 ماه پیش و با شدت گرفتن گرما (از اردیبهشت ماه سال 1403) پشه های ناقل به کشور ایران منتقل شده اند، اولین استان ایران که پشه دنگی به همراه بیماری دانگ یا بیماری استخوان شکن در آن مشاهده شد استان خراسان رضوی و شهر مشهد بود، علت اصلی شیوع بیماری دانگی به این سرعت نیز آب و هوای گرم و رشد لارو های پشه های گورخری یا به اصطلاح پشه آئدس می باشد که هر چقدر تعداد آن ها بیشتر باشد میزان گزش بالا تر رفته و احتمال انتقال ویروس دنگ نیز بیشتر می شود، اما آن چیزی که نگران کننده است این است که آیا بیماری دنگی راه درمان دارد؟ چگونه می توان آن را تشخیص داد؟ علائم بیماری دنگی چیست؟ درمان خانگی برای بیماری دنگی وجود دارد؟ جواب به تمامی این سوالات را ما از مرکز درمان نو برای شما در این مقاله لیست کرده و خدمتتان ارائه خواهیم نمود، با ما همراه باشید و اگر ئست بر قضا دچار علائم تب دنگی شده اید می توانید از ویزیت متخصص عفونی در منزل درمان نو بهره مند گردید.
تب دنگی چیست؟
به تب بیماری ویروسی ناشی انتقال ویروس دنگ با گزش پشه آئدس ناقل تب دنگی یا تب دانگی می گویند، ویروس دنگی ساختاری کروی شکل دارد که از ژنوم ویروسی و کپسید پروتئینی (پوشش محافظتی) تشکیل شده است، پس از انتقال ویروس از طریق نیش پشه آلوده دانگ (آئدس) به خون فرد سالم وی مبتلا می گردد و ویروس سریعا ژنوم RNA فرد سالم را در اختیار گرفته و رونویسی از ویروس آئدس را شروع می کند، با گذشت چند ساعت تا چند روز و فعالیت بی وقفه ویروس حجم آلودگی بدن فرد مبتلا به قدری بالا می رود که سیستم ایمنی فرد شروع به مقابله کرده و سبب افزایش تب در فرد مبتلا می شود.
پشه آئدس یا گورخری چیست و چه شکلی است؟
پشه آئدس که با نام ظاهری گورخری نیز نامیده می شود از دسته حشرات می باشد که دو دو جنس ماده و نر فراوانی دارند، پشه آئدس به طور معمول در طول روز فعالیت دارد و پشه ای که نیش زدن و انتقال ویروس دنگ را برای افراد سالم ایجاد می کند پشه ماده آئدس است، آن چیزی که بسیار مهم است این است که پشه آئدس در نور زیاد فعالیت بیشتری دارد و در فضای تاریک و کم نور معمولا فعالیت به خصوصی را ندارد، شاید برای پیشگیری از گزش بتوان این رفتارشناسی پشه آئدس را در نظر گرفت تا در طول روز و نور زیاد بتوان با بیماری دنگی مقابله نمود، باید در نظر بگیرید که پشه دنگی فقط انتقال ویروس دانگ را انجام نمی دهد و می تواند بیماری هایی نظیر تب زیکا، تب مایارو و تب بیماری چیکونگونیا را نیز ایجاد کند، تب زرد نیز به واسطه این پشه قابل سرایت و انتقال است، اما چون پشه آئدس Aedes aegypti در این فصد شیوع بیماری دانگی را ایجاد کرده در حال حاضر افراد نگران پشه آئدس را با پشه دانگی بیشتر می شناسند، لازم به ذکر است که برد مسافت این پشه 500 متر است.
بیشتر بخوانیم: اگر نیاز به ویزیت پزشک در منزل دارید کلیک کنید.
تب دنگی چگونه منتقل می شود؟
تب دانگی با گزش پشه آئدس ناقل و گزش فرد سالم منتقل می شود، پشه آئدس اجازه رونویسی RNA ویروس دنگی را به ویروس نمی دهد و در بدن پشه علائم بیماری دنگی و تی دانگی مشاهده نمی شود، اما با توجه به اینکه انسان به سرعت اجازه رونویسی و تکثیر ویروس دنگ را به ویروس دنگی می دهد به سرعت تکثیر شده و با تکثیر آن سیستم ایمنی بدن فرد بیمار (ناقل شده) آن را یک عامل خارجی در نظر گرفته و با تولید نوتروفیل، مونوسیت، ماکروفاژ و گروه ایمنی B و T به مقابله و پاکسازی بدن فرد اقدام می کند، نتیجه حاصل از این مقابله افزایش تب می باشد تا بدن فرد بیمار بتواند شرایط رونویسی ویروس دنگی را به هر روشی متوقف نماید.
شیوع تب دنگی در ایران از چه زمانی رشد کرد؟
از اواخر اردیبهشت ماه سال 1403 و با شیوع تب دنگی در حاشیه خلیج فارس این ویروس به کشور ایران منتقل شد و اولین مورد آن در استان خراسان رضوی مشاهده گردید، گستره شیوع ویروس دنگی ناقل در بزاق پشه آئدس به سرعت بالا رفته است و هم اکنون با توجه به اخبار منتشر شده از وبسایت خبرآنلاین استان های: هرمزگان، سیستان و بلوچستان (به ویژه شهر چابهار)، بوشهر، خوزستان، گیلان، مازنداران و گلستان درگیر این بیماری هستند، با توجه به اینکه در فصل گرم سال نیز هستیم و این گرما نیز ادامه دار است شیوع بیماری دنگی و تب دنگی در بسیاری از استان های ایران نیز بدون انتظار نخواهد بود.
تب دنگی چه علائمی دارد؟
به طور کلی علائم عمومی تب دنگی به صورت تب، بدن درد، استخوان درد و سردرد است، اما بهتر است هم در رابطه با علائم عمومی تب دنگی و هم علائم اختصاصی تب دندگی بیشتر صحبت کنیم، از مهم ترین علائم تب دنگی در بزرگسالان و کودکان می توان به:
- تب بالا
- بدن درسردرد
- اسهال
- استفراغ
- درد پشت چشم یا درد پشت حدقه چشم
- درد شدید استخوانی و عضلانی
- خشتگی شدید
- تورم غدد لنفاوی
موردی که باید به آن اشاره کنیم آن است که تب دنگی برای افرادی که بار اول به آن مبتلا شده اند علائم فوق را نشان می دهد اما اگر همان فرد بار دوم به تب دنگی ناشی از گزش پشه آئدس ناقل مبتلا گردد همین علائم را دو برابر شدید تر تجربه خواهد کرد، از علائم شایع در افرادی که بار دوم تب دنگی را تجربه می کنند می توان به:
- درد استخوان شکن
- دل درد و اسهال شدید
- خونریزی از روده ها
- خونریزی از لثه و بینی
- استفراغ مداوم
- پوست رنگ پریه یا PAIL
- سردرد شدید
- اختلال در بینایی یا دوبینی (دیپلوپیا)
- عظش شدید
- بثورات جلدی (زخم زیر پوستی، خونریزی زیر پوستی یا هماتوم)
علائم تب دنگی در کودکان
برای کودکانی که دچار تب دنگی می شوند علائمی همانند: سردرد ناگهانی، حالت تهوع، استفراغ، بدن درد، بی خوابی و بی قراری مشاهده می شود، از آن جایی که کودکان دارای سیستم ایمنی به نسبت ضعیف تری به بزرگسالان هستند مراقبت و پرستاری از کودک در منزل بسیار اهمیت دارد، حتما باید فضای استراحت کودک پاکسازی و تمیز سازی شود.
علائم تب دنگی در سالمندان
در سالمندان علائم تب دانگی به صورت دیاریا یا اسهال شدید قابل مشاهده خواهد بود، این اسهال شدید می تواند سبب ایجاد دهیدریشن و افت فشار خون در سالمندان گردد که در نهایت می تواند سبب ایجاد عوارضی همانند اختلالات ضربان قلب و سطح هوشیاری گردد، خونریزی زیر جلدی یا اکیموز نیز در سالمندان به دلیل علائم بثورات جلدی در سالمندان مشاهده می شود، به طور کلی در سالمندان احتمال خطر بیشتر از سایر گروه ها می باشد.
علت تب دنگی چیست؟
علت ایجاد تب دنگی در افراد سالم انتقال ویروس از طریق گزش توسط پشه ماده آئدس می باشد، این ویروس در 4 سویه قابل انتقال است و اگر پشه ای سویه اول را ناقل باشد و به فرد سالم از طریق بزاق خود منتقل نماید فرد دچار تب دانگی سویه 1 می شود، در گذشت در چند ماه نیز اگر همان فرد دوباره توسط پشه دانگی با ناقل بودن سویه 1 گزیده شود فرد مصونیت در برابر بیماری تب دانگی را خواهد داشت اما اگر با سویه 2 ناقل گردد هیچ مصونیتی در برابر ویروس دانگی نخواهد داشت و چه بسا علائم بیشتر و حاد تری را نیز تجربه کند.
عوارض تب دنگی
از مهمترین عوارض تب دانگی می توان به دلد درد، تب بالا، سردرد، بی حالی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال اشاره نمود، در مواردی که حجم ویروس منتقله از پشه آئدس بالا باشد احتمال خونریزی داخلی اندام های گوارشی، خونریزی زیر پوستی و حتی تشنج نیز قابل مشاهده خواهد بود، از عوارض مهم دیگر بیماری دانگی می توان به انتقال آن از طریق جفت به جنین از مادر ناقل به جنین اشاره کرد، متاسفانه همین عوارض که برای کودکان و بزرگسالان رخ می دهد از طریق انتقال ویروس دنگی به جنین نیز امکان ایجاد شدن می باشد.
تشخیص تب دنگی
برای تشخیص تب دانگی هم علائم بیمار را می توان مد نظر گرفت و هم می توان از آزمایش سرولوژی تشخیص تب دنگی استفاده نمود، آزمایش های مهم برای تشخیص تب دنگی به شرح زیر است:
- آنتی بادی های تب دانگ که با نام Dengue Fever Antibodies
- آنتی بادی های تب دانگ با نام ها IgG, IgM
- پی سی آر ویروس دنگی Dengue Virus by PCR
اگر جواب نمونه مثبت گردد فرد ناقل و بیمار است و اگر جواب نمونه منفی شود فرد بیمار نمی باشد.
آیا تب دنگی کشنده است؟
احتمال کشندگی ویروس دنگی نیم تا 1 درصد فوتی دارد، آن چیزی که بسیار مهم است مراقبت و پرستاری به موقع و اصولی از بیماری دانگی می باشد، برای افرادی که هم اکنون نگران ان هستند که آیا تب دنگی خطرناک است باید بگوییم که اگر درمان به موقع انجام نشود بله این بیماری می تواند عوارض بسیار حادی را ایجاد نماید، از مهم ترین اقدامات لازم برای جلوگیری از مرگ و میر در مواجهه با ویروس دانگی می توان به سرم تراپی در منزل و یا تزریقات در منزل اشاره نمود، بیماران تب دانگ نشانه های دفع مایعات زیادی دارند و انجام خدمات پرستاری می تواند در این بیماران بسیار کمک کننده باشد.
درمان تب دنگی
درمان قطعی برای تب دنگی وجود ندارد اما انجام سرم تراپی و مایع درمانی می تواند کمک بسیار فراوانی به بیماران مبتلا به ویروس دنگ کند، تب دانگی علائمی همانند حصبه، وبا و مالاریا دارد، تشخیص ظاهری علائم در برخی موارد شاید دقیق نباشد و باید از طریق آزمایش آنتی بادی و PCR دنگی انجام گردد، برای کاهش علائم درد و عوارض می توان از آمپول استامینوفن و یا آمپول کتورولاک استفاده نمود، اما باید توجه نمایید از آن جایی که این ویروس عوارض حاد خونریزی دارد استفاده از دارو های آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن می توان سبب ایجاد تشدید عوارض شود.
درمان خانگی تب دنگی
از مهم ترین روش های درمان خانگی تب دنگی می توان به:
- مصرف مایعات
- عدم نوشیدن نوشیدنی های گازدار
- استفاده از رژیم غذایی مایع مانند سوپ
- استفاده از فرنی
- استفاده از آبمیوه های طبیعی
اشاره نمود، شستشوی پوست و حمام نیز به تعداد حداقل یکبار در روز می تواند در کنترل علائم بیماری دانگی بسیار موثر و مناسب باشد.
پیشگیری از تب دنگی
آن چیزی که در پیشگیری از بیماری های واگیر دار در جهان اهمیت دارد پیشگیری و مقابله با شیوع این بیماری های می باشد، از مهم ترین اقدامات پیشگیرانه در جلوگیری از ایجاد بیماری تب دانگی و عوارض آن می توان به:
- در محل زندگی خون به خصوص اتاق خواب کودکان و خودتان از تهویه مطبوع استفاده کنید.
- از کرم های ضد پشه سی گل که در قالب افشانه نیز مجود هستند استفاده نمایید، از مدل دیگر این کرم می توان به کرم ضد پشه دپی نیز اشاره نمود.
- محیط منزل را با ضد عفونی کننده ها نظیر DEET پاکسازی نمایید، استفاده از وایتکس نیز می تواند در کنترل رشد لارو ها بسیار کمک کننده باشد.
- پاکسازی پای گلدان ها که می تواند در رشد حشرات به خصوص پشه ها تاثیر گذار باشد.
- شستشوی لباس ها به خصوص زمانی که از فضای بیرون از خانه به داخل خانه مراجعه می نماییم.
- استفاده از قرص های حشره کش در طول روز در خانه.
- باز نگه نداشتن درب و پنجره در طول روز، زیرا پشه آئدس شعاع 500 متر توانایی پرواز دارد.
- استفاده از پرده برای درب و پنجره ها که از ورود پشه به منزل جلوگیری نماید.
- عدم جمع آوری آشغال در محیط های گرم.
- بیرون بردن آشغال ها از خانه به صورت مرتب.
- شستن ظروف مصرف شده پس از غذا و عدم انباشت آن ها.
- عدم استفاده از صابون ها و عطر ها با بوی تند زیرا پشه ها از بوی تند خوششان می آید.
- تعبیه توری در محفظه های در و پنجره.
- استفاده از لباس های آستین بلند و پوشیده در هنگام خروج از خانه.
- اگر در محیط های روستایی زندگی می کنید اطراف خانه را پاکسازی نمایید و فضولات حیوانات اهلی و خانگی را از بین ببرید.
آیا واکسن تب دنگی وجود دارد؟
خیر، در حال حاضر هیچ واکسنی برای تب دانگی و جلوگیری از عفئنت های این بیماری وجود ندارد، تنها راه کار مقابله با تب دانگی پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به آن با مواردی است که خدمتتان اعلام شد، اگر دچار تب دانگی شدید بهتر است از تجربیات متخصصان عفونی و انجام سرم تراپی استفاده نمایید.
.png)
